Kroz okvire: Ka javnom prostoru transformacije, ljubavi i slobode
Pozorište kao alat društvene transfomacije ima viševjekovnu tradiciju. Društveno angažirano pozorište sve je prisutnije u javnom diskursu, te je mehanizam koji propituju i koriste različite grupe, kao i pojedinci/ke. Aktivistički pristup metodama pozorišta je za nas kako motivacija, tako i izazov. Kroz propitivanje tih metoda, pažnju nam je privukao Teatar potlačenih, te smo odlučili/e da propitamo njegove mogućnosti sa pozicije kvir umjetnosti i identiteta. Metode Teatra potlačenih se koriste u gotovo 100 zemalja svijeta. Svrha Teatra potlačenih je podsticaj osobama da se suoče sa aktuelnim problemima, te kreiranje mogućnosti za transformaciju i rješavanje tih problema. Kroz proces propitivanja Teatra potlačenih, odnosno jedne od njegovih tehnika – Forum teatra, kreirali/e smo projekat : “Kroz okvire: Ka javnom prostoru transformacije, ljubavi i slobode“. Kroz ovaj projekat želimo predstaviti i objediniti više različitih kreativnih medija, te promovisati kvir umjetnost i umjetnike/ce. Polazna tačka je želja da se Forum teatar upotrijebi kao kreativan i snažan politički alat kojim se transformišu iskustva nasilja, diskriminacije i opresije nad LGBT*IQA osobama, te za povezivanje iskustava među učesnicima/cama, kao i za građenje međusobnog razumijevanja i solidarnosti između LGBT*IQA osoba. Kroz desetomjesečni stvaralački proces želimo ukazati na nedovoljnu prisutnost kvir kulture i umjetnosti u javnom prostoru i doprinijeti povećanju njene vidljivosti kroz afirmaciju i promociju kvir stvaralaštva. Ovaj projekat finansijski je podržala Ambasada Kraljevine Norveške u Sarajevu.
Koncept projekta nastao je iz težnje za objedinjavanjem više različitih medija kreativnog izražavanja, te predstavlja:
Forum teatar radionice predstavljaju višemjesečni stvaralački proces kroz koji se učesnicei povezuju kroz zajednički rad i stvaranje, te uče jednei od drugih kroz metode i tehnike Teatar foruma u sigurnom okruženju. Trenerica Ana Isaković i trener Demir Mekić vode ovaj kreativni proces. Ana Isaković je angažovana kao saradnica na projektima, organizatorka u Centru za kulturnu dekontaminaciju u Beogradu od aprila 2011. godine. Kao pozorišna kritičarka sarađivala je sa više različitih medija u Srbiji. Magistrirala je teatrologiju na Fakultetu dramskih umjetnosti u Beogradu. Na trećoj je godini doktorskih studija na Univerzitetu umjetnosti – odsjek: teorija umjetnosti i medija. Demir Mekić je sociolog, trener i praktičar Teatra Potlačenih i omladinski radnik. Teme koje ga najviše zanimaju jesu rod, rodno zasnovano nasilje i mladi. Demir voli muziku, te pjeva po kombijima, pod tušem, itd. Vjeruje u značaj igre u svakom radioničarskom procesu koji vodi. Ideja vodilja ovih pet radionica jeste zajednička akcija i stvaranje. Kroz grupnu povezanost, stvara se sigurno mjesto za transformaciju opresije, nasilja i diskriminacije. Teatar forum je kreativna igra na sceni kroz koju se rađa promjena. Direktna akcija, sada i ovdje – pokretački je moto radionica. Neke od tema koje želimo obraditi su: značaj teatarskih alata u procesu mijenjanja politika i izgradnje zajednice; višestruka opresija i diskriminacija LGBTIQA osoba; razlike između opresije i diskriminacije, te različite uloge unutar opresivnih mehanizama; politika tijela, seksualnost, rod i identiteti.
Dokumentarni film kroz multimedijalni prikaz kreativnih procesa široj publici prenosi lične priče aktera/ica, ono što ih motiviše, a iznad svega autentičnu emociju koja je pokretač stvaranja. Kako koristimo umjetnost kao aktivistički kanal, na individualnom i kolektivnom nivou? Koje mogućnosti nam otvaraju tehnike društveno angažiranog teatra kroz prizmu kvir identiteta? – samo su neka od pitanja koje želimo obraditi. Kroz zajednički kreativni proces stvorićemo svojevrsnu zabilješku iskustava za budući rad i propitivanje u nadi da će biti inspiracija i korisna refleksija i drugima.
Brošura predstavlja edukativni osvrt na proces rada na radionicama i teorijski pregled metoda koje ćemo koristiti: Teatra potlačenih i Teatar foruma kao tehnika za društvene promjene. Jedan od ciljeva brošure je i dokumentovanje procesa rada, sa akcentom na specifičnosti teatar-forumskog rada sa LGBT*IQA osobama. S obzirom da je cjelokupni projekat pionirska inicijativa, smatramo važnim mapiranje specifičnosti problematike, pitanja i potreba kvir osoba kroz prizmu društveno angažiranog teatra. Kroz distribuciju ove štampane brošure, kao i DVD-a sa dokumentarnim filmom želimo informisati aktivističku zajednicu i šire društvo o mogućnostima koje pružaju tehnike Teatar foruma.
Vizuelni identitet projekta čitavoj ideji daje autentičan izraz, te je integralni dio priče koju želimo ispričati kroz zajednički rad i stvaranje. Kroz izradu stikera, bedževa, postera i ostalog promotivnog materijala želimo promovisati ideju koju ovaj projekat nosi. Vizuelni identitet ovog projekta kreirala je KONCEPT DESIGN grupa.
Predstava kao krajnji rezultat rada jeste kanal komunikacije aktera i publike, trenutak povezivanja kroz scenu i akciju, trenutak kada se kroz zajedništvo transformišu iskustva opresije, nasilja i diskriminacije, kako za aktere/ke, tako i za publiku. Kroz predstavu želimo otkriti i propitati načine korištenja pozorišta kao medija izražavanja, te alata za osvajanje javnog prostora.
Kroz ovaj projekat smo, na našu veliku radost, ostvarili saradnju sa BiH umjetnikom Božom Vrećom koja je nastala iz želje za povezivanjem, zajedničkim radom i stvaranjem. Božo Vrećo kao jedinstveni umjetnik na BiH sceni naša je svakodnevna inspiracija. Rezultat ove saradnje jeste umjetnički uradak: pjesma “Aladža” izvođenju Bože Vreće.
Realizacija projekta Kroz okvire: Ka javnom prostoru transformacije, ljubavi i slobode je omogućena uz podršku Ambasade Kraljevine Norveške u BiH.